Instar omnium (Подобно всем, как все)

Wiele opowiadań tego tomu reprezentuje ten właśnie, tak trafnie scharakteryzowany przez Vonneguta, nurt science-fiction. Większość z nich to utwory nowe, dające pojęcie o aktualnym stanie światowej fantastyki; jedynie opowiadania Bradbury’ego, Asimova, Wyndhama i Tunel pod światem Pohla pochodzą z lat wcześniejszych. Ogromna większość światowej literatury fantastyczno-naukowej pochodzi z angielskiego obszaru językowego. W obrębie tego wielkiego „wspólnego rynku” fantastyki przyznawane są dwie najpoważniejsze nagrody literackie. Nagroda „Hugo”, nazwana tak na cześć amerykańskiego autora i wydawcy Hugo Gernsbacka, przyznawana jest od 1953 roku na dorocznych konwencjach miłośników fantastyki. Nagradza się nią zresztą nie tylko utwory literackie. W roku 1969 na przykład nagrodę specjalną otrzymali kosmonauci Armstrong, Aldrin i Collins „za najlepsze lądowanie na Księżycu”. Nagrodę „Nebula” przyznaje stowarzyszenie amerykańskich autorów fantastyki w czterech kategoriach w zależności od rozmiarów utworu.

Wielu spośród autorów tego tomu to nazwiska nowe dla polskiego czytelnika. Brian W. Aldiss (ur. 1925) uważany jest powszechnie za postać numer jeden w brytyjskiej fantastyce naukowej. Zdobył już nagrody „Hugo” i „Nebula”. Amerykanin Keith Laumer (ur. 1925) architekt, lotnik i dyplomata pisze opowiadania-alegorie o świecie, w którym żyjemy. Jego opowiadanie W kolejce, zamieszczone w kilku antologiach, było jednym z najpoważniejszych kandydatów do nagrody „Nebula” w 1970 roku. Henry Slesar przejął od Fredricka Browna berło w dziedzinie krótkich opowiadań, jednak najkrótszy z utworów zamieszczonych w tym tomie wyszedł spod pióra Tuli Kupferberga, amerykańskiego satyryka, autora dwóch poradników: 1001 sposobów, jak żyć bez pieniędzy, i 1001 sposobów, jak umknąć poboru do wojska. Niezwykle ciekawe w pomyśle i kunsztownie skonstruowane opowiadanie D. I. Massona jest pierwszym i bodajże jedynym dziełem niemłodego angielskiego profesora-językoznawcy.

W Związku Radzieckim literatura fantastyczno-naukowa cieszy się ogromną popularnością, ale większość wydawanych książek z tej dziedziny stanowią przekłady. Wśród autorów radzieckich palmą pierwszeństwa w dziedzinie powieści fantastycznych dzierżą niezmiennie bracia Strugaccy. W krótkich formach uznanie czytelników zdobyli Ilja Warszawski, Dymitr Bilenkin i Kirył Bułyczow. Władlen Bachnow wydał dotychczas jeden tom opowiadań fantastycznych, w których dał się poznać jako wytrawny humorysta i satyryk. Żartobliwe opowiadanie Aleksandra Szalimowa jest raczej nietypowe dla twórczości tego pisarza, którego opowiadania są zwykle mocno osadzone w realiach naukowych.

Polską fantastykę reprezentują dwaj autorzy młodzi wiekiem, ale mający już na swoim koncie samodzielne zbiory opowiadań: Andrzej Czechowski i Janusz A. Zajdel, którego nowy tom ukaże się w serii „Fantastyka-Przygoda”, oraz trzej debiutanci.

Tom zamyka artykuł Andrzeja Trepki rozważający teoretyczne możliwości istnienia różnych form życia w Kosmosie oraz ciekawy materiał o Księżycu z prasy radzieckiej.

Je to velmi zdařilý výběr povídek polské scifi z dnes starší doby. Kdo znáte polskou sci-fi, tak víte, že patří ke světové špičce a platí to i o tomto výběru.

В сборнике представлены научно-фантастические произведения писателей Бельгии, Болгарии, Великобритании, Дании, Испании, Италии. Нидерландов, Норвегии, Польши, Румынии, Франции, Чехословакии.

В сборнике представлены научно-фантастические произведения писателей социалистических стран (Болгарии, Венгрии, ГДР, Кубы, Польши, Румынии, Чехословакии, Югославии), которые вышли на языке оригинала в 70–80-е годы.

Составитель Е. Умнякова. Предисловие Е. Парнова.

Содержание:

* Еремей Парнов. На пороге третьего тысячелетия (предисловие)

* Онджей Нефф. Белая трость калибра 7,62 (перевод Т. Осадченко)

* Любен Дилов. Двойная звезда (перевод И. Масуренковой)

* Клаус Мёкель. Ошибка (перевод Е. Факторовича)

* Иштван Немере. Стоногий (перевод Е. Умняковой)

* Адам Голлянек. Любимый с Луны (перевод Е. Вайсброта)

* Ф. Монд. Мусью Ларкс (перевод К. Капнадзе)

* Радмило Анджелкович. Искра (перевод С. Мещерякова)

* Анна Зегерс. Сказания о неземном (перевод Е. Факторовича)

* Конрад Фиалковский. Звонок (перевод К. Душенко)

* Эдуардо Франк Родригес. В другом мире (перевод К. Капнадзе)

* Ладислав Кубиц. Пришельцы (перевод Т. Осадченко)

* Дамир Микуличич. Пела, священная змея (перевод Н. Новиковой)

* Эдуард Журист. Посттелематическая эра (перевод Т. Ивановой)

* Золтан Чернаи. Загадка Кайман (перевод С. Фадеева)

* Даина Чавиано. Это Роби виноват (перевод Н. Лопатенко)

* Вольфрам Кобер. Новая (перевод Е. Факторовича)

* Збигнев Петшиковский. Иллюзия (перевод К. Душенко)

* Онджей Нефф. Струна жизни (перевод Т. Осадченко)

* Станислав Лем. Футурологический конгресс (перевод К. Душенко)

* Тибор Девени. Свиная грудинка (перевод Е. Умняковой)

* К. Рогозинский, В. Жвикевич. В тени сфинкса (перевод Е. Вайсброта)